Światowa sieć ogólnokrajowych wdrożeń e-faktur może zaskoczyć. Prekursorem krajowych standardów e-fakturowania są kraje Ameryki Południowej, a e-faktura sprawdza się także w państwach, które dopiero wprowadziły podatek VAT! Gdzie cyfryzacja fiskusa już się dokonała, a gdzie właśnie się rozpoczyna?
E-faktura w sektorze prywatnym jest naturalną metodą wymiany dokumentów. Polska Rada Ministrów postanowiła właśnie, aby rozwiązanie to rozciągnąć na wszystkich podatników w kraju, co poprzez odgórne zobowiązanie pozwala jeszcze mocniej usprawnić obieg dokumentów. Powstał Krajowy System e-Faktur (KSeF) – rozwiązanie ma wiele zalet, a poza ekonomicznymi, to przede wszystkim oszczędność papieru. Na jakich realizacjach wzorowane było nasze krajowe? Gdzie e-fiskus działa od dawna i doskonale się sprawdza? Dowiedz się z tekstu!
E-faktura w Skandynawii
Kraje skandynawskie dbają o transparentność w wielu obszarach życia społecznego. Wysokie standardy demokratyczne i poziom rozwoju ekonomicznego pozwoliły wprowadzić ogólne standardy e-fakturowania już na początku tego wieku w Norwegii (2011), Danii (2005) czy Szwecji (2008). Regulacje w pierwszym rzędzie dotyczyły wymiany faktur pomiędzy sektorem publicznym, a obsługującymi je podmiotami gospodarczymi (B2G). Usługodawcy i dostawcy zostali zobowiązani do przesyłania faktur do instytucji publicznych wyłącznie w ustrukturyzowanej formie. Tym samym kraje te wyprzedziły całą Unię Europejską, która decyzje w tej materii podjęła dopiero 2 lata później. Kraje UE zobowiązały się wprowadzić wspólny system e-faktur na linii sektor publiczny – osoby prawne z terminem wykonawczym do 2018 roku. Od tego czasu na poziomie B2G działa także w Polsce.
E-faktura w Arabii Saudyjskiej
Rządzona przez szejków Arabia Saudyjska znana jest z rozmachu – może stawiać od zera całe miasta na pustyni. Ta zasada dotyczy także rozwiązań formalnych. W państwie tym podatek VAT obowiązuje zaledwie od 2018 roku i przed pandemią COVID-19 wynosił 5 proc. dla wszystkich rodzajów transakcji. Ze względu na niestabilność gospodarek po pierwszych ogólnokrajowych kwarantannach, Arabia Saudyjska zdecydowała się podnieść stawkę do 15 proc. Jednocześnie w 2020 roku, zaledwie 2 lata po wprowadzeniu podatku VAT, ogłoszono decyzję o ustrukturyzowaniu faktur w ogólnokrajowym systemie. Od końca 2021 roku ta metoda obrotu dokumentów jest obowiązkowa dla każdej transakcji B2B. Wymóg obejmuje także wymiany transgraniczne.
Wzmożona kontrola e-faktur – Argentyna, Brazylia, Meksyk, Chile, Boliwia, Kolumbia i Peru
Meksyk stanowi wzór dla wielu państw zmagających się z luką podatkową. Wprowadzenie ustrukturyzowanej faktury w modelu clearance pozwoliło na zwiększenie ściągalności podatków o 34 proc. i znacząco zwiększyło roczny budżet kraju. Za Meksykiem, który wystartował w 2011 roku, podążyła prawie cała Ameryka Łacińska. Stworzony system jest wymagający dla podatników i zakłada weryfikację dokumentów w czasie rzeczywistym. Zakres kontroli organów podatkowych jest bardzo szeroki i w Meksyku oraz Brazyli przykładowo niemożliwe jest wysłanie towaru z magazynu przed zatwierdzeniem wystawionej faktury. Mniejsze zaufanie do biznesu przejawia się także w tym, że kupujący musi każdorazowo potwierdzić otrzymaną fakturę. W tym ujęciu widoczne jest, że głównym celem krajów LATAM jest czynna walka z silną szarą strefą. W wymienionych krajach nadzorowany cyfrowo obieg dokumentów został już szeroko rozpowszechniony, niekiedy z pewnymi wyjątkami sektorowymi. Platformy obsługują nie tylko faktury, ale także inne dokumenty istotne z punktu widzenia rozliczeń podatkowych.
Włochy
Także Włochy postanowiły unowocześnić obrót dokumentami, a głównym celem tej implementacji było ograniczenie oszustw podatkowych. Stąd system zaproponowany przez rząd jest mocno inspirowany rozwiązaniem z Meksyku – koncentruje się na weryfikacji dokumentów w czasie rzeczywistym. Począwszy od 2019 podmioty gospodarcze we Włoszech wymieniają się dokumentami cyfrowo przez platformę włoskiego urzędu skarbowego. Jednak duża część z nich jest wyłączona z tego obowiązku. Cyfrowe standardy są obligatoryjne dla rezydentów VAT, wyłączeni zostali płatnicy VAT zryczałtowanego.
Przed rozpowszechnieniem rozwiązania, już od czerwca 2014 roku korzystanie z platformy było wymagane w rozliczeniach z sektorem publicznym. System nadal jest udoskonalany – w styczniu 2021 zmieniły się wymagania dotyczące formatów. Zmiana formatu na XML to krok w stronę ujednolicenia standardów w całej UE i ułatwienia cyfrowych transakcji międzynarodowych.
Unia Europejska
Oprócz Polski system ustrukturyzowanych faktur jest właśnie wprowadzany w Hiszpanii i Portugalii. Ten drugi kraj wybrał dość specyficzną ścieżkę implementacji rozwiązania wśród podmiotów gospodarczych. Podobnie jak Francja, w pierwszej kolejności zobowiązuje do rejestracji firmy duże i średnie, a dopiero w kolejnym kroku mikrofirmy i działalności jednoosobowe. Proces wprowadzania powszechnych e-faktur komplikuje się także w Niemczech, gdzie każdy land może wydać osobne postanowienie w tej sprawie i wyznaczyć inne deadline’y dla podatników. Jednak widoczne staje się, że jest kwestią kilku lat, by cyfrowe zarządzanie obiegiem dokumentów stało się normą w Unii Europejskiej. Wiele państw, w tym Belgia i Słowacja, już zapowiedziało, że widzą w tym rozwiązaniu szansę na ekonomiczny rozwój i planują wdrożenie.
Ogólnokrajowe ustrukturyzowane faktury przynoszą wiele korzyści, przede wszystkim pozwalają kształtować wartości uczciwej konkurencji, a także przyczyniają się do ogólnego dobrobytu. Nie sposób odnieść się do wszystkich realizacji systemów e-faktur ze świata. Funkcjonują one w Australii, Chinach, Hong Kongu, Tajwanie, Japonii, Koreii Południowej czy w Indiach. Polska z pewnością ma wiele punktów odniesienia i może podążać za najlepszymi praktykami, a także od samego początku wdrażać europejskie standardy obrotu fakturami, które umożliwią wymianę z innymi państwami.
Na polu Unii Europejskiej dużą rolę gra standard Peppol, który sprzyja międzynarodowej cyfryzacji faktur. Rozwiązania bazujące na tym modelu wprowadziła nawet Australia i Nowa Zelandia, co sprzyja ich kontaktom z Europą.
